Ontzwangeren: dit is wat er in je lijf gebeurt

Direct na de bevalling

• Pijnlijke vagina (of buikwond na keizersnede). Als je vaginaal bent bevallen - ongeacht je bent ingeknipt of ingescheurd - kan het van onder beurs zijn. Een pijnlijke vagina kan een week duren en als je hechtingen hebt, wel langer. Zitten of (lang) lopen kan dan ongemakkelijk zijn, dus neem rustig de tijd en probeer het zo aangenaam mogelijk te maken voor jezelf. Soms kan liggen helpen, maar probeer ook kleine stukjes in het huis te lopen en te zitten. Voel je na enkele maanden het littekenweefsel nog trekken, neem dan contact op met je huisarts of verloskundige. Heb je een keizersnede gehad, dan kan de wond gevoelig en pijnlijk zijn. Dan heb je de eerste paar weken waarschijnlijk hulp nodig bij het verzorgen van jezelf en de baby.

• Naweeën. Direct na de bevalling van de baby heb je nog naweeën om de placenta geboren te laten worden. Ook in de dagen erna kun je nog last hebben van krampen. Deze zorgen ervoor dat je baarmoeder zich samentrekt, het gat waar de placenta zat goed dicht en weer naar haar normale grootte gaat. Hier komt ook bloed bij vrij, om je baarmoeder te reinigen. Mocht je borstvoeding geven, dan krijg je de krampen vaak tijdens de toeschietreflex, omdat het hormoon oxytocine dan vrijkomt.

• Zweten. Tijdens en na de bevalling kun je flink gaan zweten. Dit heeft o.a. te maken met het extra vocht dat je hebt vastgehouden tijdens je zwangerschap en je hormoonbalans. Het kan ook zo zijn dat je zweet anders ruikt dan normaal. Ben je helemaal ontzwangerd, dan is de geur weer zoals vanouds. In de tussentijd kan het fijn zijn om je dagelijks te wassen met producten met milde ingrediënten en veel water te drinken.

• Kraamtranen. Er komt nogal wat op je af na een bevalling. Dit in combinatie met vrijgekomen hormonen zorgt ervoor dat je emotioneel kan worden. Ergens tussen dag 3-5 kan je je ineens erg somber voelen. Laat die tranen stromen en praat erover met je partner of kraamhulp. Meestal gaat het binnen een dag of een paar dage weer weg. Mocht het langer duren, neem da contact op met je verloskundige of huisarts.

• Stuwing. Als je borstvoeding geeft kun je een paar dage na de bevalling ook last krijgen van opgezette borsten. De melk is goed op gang gekomen en de doorbloeding in de borsten goed, maar je baby moet nog leren om goed te drinken. Zorg ervoor dat je borsten goed worden leeggedronken en dat je niet te veel kolft, want dit kan weer zorgen voor overproductie. Koude kompressen kunnen helpen bij ongemak. Mocht je koorts krijgen en je borsten rood en hard worden, kaart dit dan aan bij je kraamzorg of verloskundige want dit kan duiden op een borstontsteking (mastitis).

Fysieke ongemakken

Ook later na de bevalling, als je je alweer een stuk sterker en beter voelt, kunnen er nog een aantal fysieke ongemakken zijn.

• Urineverlies. Tijdens je zwangerschap worden je bekkenbodemspieren zachter en slapper. Daarnaast ontstaat er veel druk op je bekkenbodem tijdens de bevalling. Gevolg? Je sluitspieren van je blaas werken minder goed, aangezien de bekkenbodem deze spieren ondersteunen. Hierdoor kan niezen nu zorgen voor urineverlies. Mocht je hier last van hebben kun je contact opnemen met een bekkenbodem-specialist. Dit hoeft namelijk niet zo te zijn en kan weer goed herstellen.

• Instabiel bekken. Urineverlies is één, maar je kunt dus ook nog een aantal maanden (soms wel langer) een wiebelig gevoel bij je buik en bekken ervaren. Daarom is het belangrijk om - zodra het weer kan - rustig aan te beginnen met trainen. Dit mag op zijn vroegst na 6 weken, als je een check bij de verloskundige hebt gehad. Kijk wat voor jou werkt en waar je lichaam baat bij heeft. Er zijn tegenwoordig fijne programma's die zich speciaal richten op post-partum herstel zoals het programma van SterkHer.

• Zachte buik. Je huid is tijdens de zwangerschap flink uitgerekt, evenals je spieren. Het zal dus even duren voordat het weer in vorm is. Mocht je last hebben van een diastase (ruimte tussen je buikspieren in het midden) dan kan een bekkenbodem fysio helpen dit weer naar elkaar toe te brengen. Bepaalde yoga of pilates oefeningen kunnen ook helpen je core weer sterker te maken. Maar bedenk je ook dat het kan zijn dat je buik er niet precies meer zo uit zal zien als voor de zwangerschap - je lichaam heeft uiteindelijk een baby op de wereld gezet! Dus wees ook lief voor jezelf en je buik en smeer je lekker in met een balm of olie.  

• Haarverlies. Zo’n vier maanden na de bevalling kan haarverlies voorkomen. Tijdens de zwangerschap zijn als je haren in de groei-fase gebleven, maar nu zorgt de daling van het hormoon oestrogeen ervoor dat het uitvalt. Hier lees je er alles over. 

Mentale verandering

Er is opeens een nieuw gezinslid bij, de hormonen gieren door je lichaam en je slaap-patroon ligt flink op de schop. Niet zo gek dus dat je naast fysieke veranderingen ook merkt dat je mentaal anders in de wedstrijd staat.

• Vermoeidheid. Herstellen kost energie, evenals slaapgebrek. Dus vermoeidheid is niet gek. Met name de eerste weken en maanden zijn zwaar, omdat de baby waarschijnlijk nog meerdere voedingen in de nacht nodig heeft. Dit zal op een gegeven moment over gaan, waardoor je langzaam weer langere nachten kan maken. Probeer op tijd naar bed te gaan, de "diensten" waar mogelijk met je partner op te splitsen en als het even kan vrienden en familie in te schakelen om in de middag een dutje te doen.

• Vergeetachtigheid. Door de hormonen maar ook omdat er veel door je hoofd gaat door alle veranderingen ben je misschien vergeetachtiger dan normaal. Inmiddels is ook wetenschappelijk aangetoond dat de structuur van je brein verandert door een zwangerschap en geboorte (Matrescence: on pregnancy, childbirth and motherhood, Lucy Jones, 2023). Dus het mom brain is een feit en niets om je voor te schamen.

• Somberheid. Er verandert nogal wat in je leven, en soms kun je dingen van vroeger of de tijd die je met je partner , andere kinderen of vrienden doorbracht missen. Dit is heel normaal en langzaam zal er weer meer ruimte voor ontstaan. Mocht het gevoel aanhouden, wees niet bang om om hulp te vragen bij je verloskundige of huisarts. Postnatale depressie komt bij 10% van de vrouwen na een bevalling voor, dus belangrijk om hulp te krijgen als dit het geval is.

Ontzwangeren na miskraam

Als je een miskraam hebt gehad is dat niet alleen mentaal zwaar, je merkt het ook lichamelijk. Net als een voldragen zwangerschap moet je in de meeste gevallen ook bevallen en duurt het een tijdje voordat de hormonen uit je lichaam zijn. Hoe lang dit duurt is verschillend bij iedereen, maar geef je lichaam de tijd om te ontzwangeren.