Hoe verzorg je de (gevoelige) babyhuid? Vijf vragen aan dermatoloog Elodie Mendels

Allereerst, wie is Elodie? Elodie Mendels is een bevlogen academisch kinderdermatoloog bij het Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis. Dat betekent dat zij kinderen en hun ouders/verzorgers helpt met de behandeling en begeleiding van diverse huidaandoeningen. Naast haar werk in de praktijk vindt ze het ook leuk én belangrijk om mensen via andere kanalen te informeren met tips, tricks én oplossingen over huidproblemen.

Elodie, kun je ons allereerst meer vertellen over de babyhuid?

De huid is opgebouwd uit 3 lagen: de opperhuid, de lederhuid en het onderhuidse vetweefsel. De bovenste laag van de opperhuid noemen we de huidbarrière. Dit kun je vergelijken met een stenen muur. Tussen de stenen (dit noemen we huidstenen) zit een soort vet, vergelijkbaar met cement. We noemen dit dan ook cementvet. Samen zorgt dit voor een goede huidbarrière. Prikkels en stoffen van buitenaf worden door deze muur tegengehouden en het vocht dat in de huid zit wordt juist vastgehouden.

Wanneer een baby net is geboren heeft deze nog geen sterke huidbarrière: de stenen zijn nog niet volledig aan elkaar gezet. Dat betekent dat er nog kieren tussen de huidstenen zitten en er dus vocht naar buiten kan. Als vocht uit de huid verdampt, wordt de huid droog. Ook koelt een baby sneller af en kunnen prikkels en stoffen tussen deze kieren de huid makkelijker binnendringen. Hierdoor kunnen er bijvoorbeeld sneller huidinfecties ontstaan. Dit is waarom het ook zo belangrijk is om je handen te wassen bij kraambezoek. 

Tijdens de eerste weken en maanden ontwikkelt de huid zich verder tot een normale, gezonde huid. Bij vroeggeborenen, ook wel premature baby’s genoemd, is de huid extra kwetsbaar. Het duurt langer voordat er een sterke huidbarrière is ontwikkeld. Wees daarom extra voorzichtig.

Welke algemene huidproblemen kom je vaak tegen in de praktijk?

Ik ben academisch kinderdermatoloog, dus in mijn praktijk zie ik vaak kinderen met wat meer ernstige klachten. Veelvoorkomende huidproblemen zijn een droge huid, eczeem, wratten en bijvoorbeeld acne op tienerleeftijd. Zeker eczeem is een belangrijke, ongeveer 15% van de kinderen in Nederland heeft aanlegseczeem, ook wel atopisch eczeem genoemd, waarvan ongeveer 5% ernstig. Vaak hebben deze kinderen daarnaast ook astma en/of (voedsel)allergieën. Met de basisbehandeling komen zij er vaak niet uit 

Zijn dit huidproblemen die je kunt voorkomen met de juiste verzorging? 

Was het maar zo! Op dit moment kan niks helemaal worden voorkomen. Heel veel huidaandoeningen zijn ook erfelijk bepaald. Wel kun je huidproblemen zo snel mogelijk herkennen en zo goed mogelijk behandelen, zodat een kind zo min mogelijk last krijgt of heeft. Ook goede begeleiding is belangrijk, zodat een kind letterlijk en figuurlijk lekker in zijn vel zit en blijft zitten. Zie je huidafwijkingen die niet verdwijnen, ga dan naar de huisarts of een dermatoloog.

Wat kun je dan wel doen ter ondersteuning van de gevoelige babyhuid?

De huidbarrière van een pasgeboren baby is fragiel. Doordat deze nog niet goed is ontwikkeld, verdampt er sneller vocht door de kieren tussen de huidstenen. Hierdoor droogt de huid sneller uit. Ook prikkels van buitenaf kunnen eerder binnendringen door deze kieren. Het smeren van een vette crème of zalf helpt de huidmuur hier een handje bij. Vanaf jongs af aan smeren kan zo een vast onderdeel worden van de verzorgingsroutine. Niet alleen goed voor de huid, maar ook voor de bonding tussen jou en je kind.

Wat kun je doen in de eerste levensuren en weken om de huid te verzorgen? 

Drie tips van Elodie:

1. Laat de vernix zo lang mogelijk zitten.

Wanneer een baby net wordt geboren, zit er vaak een grijs witte vettige laag op de huid, dit noemen we vernix caseosa. Premature baby’s hebben deze laag vaak nog niet. In de baarmoeder beschermt vernix de babyhuid. Het is een combinatie van onder andere talg, eiwitten en dode huidcellen. Al deze stofjes zijn goed om de huid te beschermen, zodat het vocht niet uit de huid verdampt en prikkels niet naar binnen kunnen. Het heeft zelfs een werking tegen bacteriën. Het liefst wil je deze laag de eerste dagen dus laten zitten. Maar wees niet bezorgd als de vernix al voor een deel weg is bij de geboorte.

2. Vermijd badderen nog even.

Een baby hoeft de eerste dagen, zeg een week, niet in bad. Bij baby’s zijn de viesruikende zweetklieren nog niet actief en baby’s worden niet vies. En het allerbelangrijkste, de babyhuid is kwetsbaar. Water en zeepcontact droogt de huid juist uit, dus wacht hier liever nog even mee.

3. Gebruik een badolie.

Als je een baby in bad doet, doe je dit met water op ongeveer 37/38 graden. Voeg wat druppeltjes badolie toe en gebruik bij voorkeur geen zeep. Zeep zorgt er namelijk voor dat het cementvet tussen je huidstenen oplost. Hierdoor ontstaan er wederom kieren waardoor het vocht uit de huid verdampt en de huid dus droog wordt.

En hoe zit dat met water, is de pH waarde van water anders dan de pH waarde van de huid?

Bij water heeft dit met name te maken met de hitte, het langdurig badderen en te vaak in bad. Een keer per 3 dagen in bad is prima. 

Tip: als je baby in bad gaat met olie – zorg dat je je kind goed vast hebt met een handdoek om ‘m uit bad te tillen. Na het badderen dep je de huid droog en kun je je deze insmeren met een vette crème of zalf zonder parfum. Dan zorg je voor een natuurlijk beschermende laag.