Jullie meest gestelde vragen over de Consumentenbond en TestAankoop

Waarom doen jullie dit (publiekelijk)?

Om eerlijk te zijn zouden wij zelf het liefst ook niet publiekelijk naar buiten zijn getreden met dit verhaal. Wat we namelijk écht willen is gewoon een open gesprek waarin we met de Consumentenbond om de tafel gaan, het rapport kunnen inzien en zo resultaten kunnen vergelijken en samen op zoek gaan naar een verklaring voor de afwijkingen. En daarnaast willen we ook graag met ze in gesprek over hun huidige testmethoden, en samen met experts op het gebied van testen en minerale zonnebrand kijken of we tot een eerlijke manier van testen kunnen komen, omdat de huidige testen niet zijn gevalideerd voor minerale zonnebrand en we daarmee al gelijk achter staan. 

Maar helaas liep het anders. Sinds de testresultaten begin mei 2023 met ons gedeeld werden (alleen de uitslag dus, niet het volledige rapport) hebben we keer op keer geprobeerd het gesprek aan te gaan met de Consumentenbond, maar een uitwisseling van informatie werd het niet; de rapporten hebben we ook nooit ontvangen helaas. 

We kwamen niet echt verder. En dus besloten we ons publiekelijk uit te spreken. Waarom? Nou, eigenlijk is het heel simpel: we zijn enorme fans van zonnebrand, vooral van de minerale variant. Vertrouwen in zonnebrand is heel belangrijk, maar door dit soort onderzoeken komt zonnebrand helaas onterecht in een negatief daglicht te staan, en dat vinden we, zacht uitgedrukt, behoorlijk frustrerend! En minerale zonnebrand staat bij de Consumentenbond, door de gebruikte testmethode, al achter nog voordat de echte test wordt uitgevoerd.

Het gaat verder dan ons merk, en dus stappen we uit onze comfortzone in de hoop dat we deze keer gehoord worden. Misschien kunnen we eindelijk samen om de tafel gaan zitten, de rapporten inzien, praten met experts, en voorkomen dat dit soort misinformatie zich in de toekomst herhaalt.

En ja, dat is een beetje spannend, maar hé, soms moet je de grenzen opzoeken, toch? Dus, daar gaan we.

Wat is wat jullie betreft het echte probleem?

In het kort: de Consumentenbond deelt hun rapporten niet, maar maakt wel grote uitspraken op basis daarvan. Ze staan er niet voor open om samen met ons en andere experts kritisch naar de rapporten te kijken om te begrijpen waar die verschillende resultaten door komen. En dat bij zo'n belangrijk onderwerp als zonnebrand.

Want het belang van zonnebrand, vooral voor de gezondheid van mensen en vooral kinderen, is onbetwistbaar wat ons betreft. Het verspreiden van negatieve informatie hierover is niet te vergelijken met kritiek op bijvoorbeeld een wasmachine. Als sterke claims worden gemaakt, moeten ze goed worden onderbouwd. Voor ons is het duidelijk: overtuigende bronnen, zoals degelijke rapporten die door anderen kunnen worden geraadpleegd, zijn noodzakelijk.

Wat we niet begrijpen, is waarom er geen ruimte was voor open discussie over de resultaten en gezamenlijk onderzoek naar de redenen achter de uiteenlopende uitkomsten van de tests. Vooral omdat er drie onafhankelijke tests waren, waarvan één zelfs van de NVWA, de toezichthouder waaraan de Consumentenbond ons heeft 'gemeld'. In dit soort gevallen zou een organisatie altijd moeten twijfelen en onderzoeken, in dialoog gaan, vooral bij complexe kwesties zoals SPF-tests, in plaats van vast te houden aan hun eigen bevindingen. Twijfel vormt immers de basis van kritisch denken en wetenschap.

Door samen te werken en kennis te delen, kunnen we een nog niet perfect proces verbeteren, want de hele branche is het erover eens: geen enkele SPF-methode is foutloos. Helaas lijkt de Consumentenbond vooralsnog niet open te staan voor dit gesprek of het delen van hun rapport, en dat vinden we jammer!

Het gaat hier toch om een meningsverschil over testmethoden, wat kunnen de Consumentenbond en TestAankoop volgens jullie dan doen?

De eerste test die de Consumentenbond doet, volgens de HDRS-methode, is eigenlijk niet geschikt voor minerale zonnebrand. We kregen in eerste instantie alleen de resultaten van die test terug.

Dat de HDRS-methode voor afwijkingen kan zorgen bij minerale zonnebrand is geen meningsverschil tussen de Consumentenbond en ons. Vooraanstaande instanties en experts, zoals de voorzitter van het ISO-comité (die SPF-testmethoden voor de Europese Commissie onderzoekt) en de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV), hebben de beperkingen van de HDRS-methode al vaker benadrukt, vooral voor minerale zonnebrand. Deze methode is niet gevalideerd voor het testen van minerale zonnebrand. Toch heeft de Consumentenbond aangegeven om dit jaar opnieuw de HDRS-methode te gebruiken. 

Door deze niet gevalideerde methode te (blijven) gebruiken, staat minerale zonnebrand per definitie al 1-0 achter omdat de kans op afwijkingen groter is voor dit type zonbescherming. 

De in-vivo methode moet altijd leidend zijn en is ook streng gereguleerd. Dat betekent dat er strenge regels en protocollen zijn voor het uitvoeren van deze tests. Hierdoor kunnen de omstandigheden makkelijk nagebootst worden in het geval van grote afwijkingen. De in-vitro methode, daarentegen, heeft in elk lab wel dezelfde basis, maar wordt daarna helemaal aangepast aan de apparatuur en omstandigheden van dat lab.

Heeft de Consumentenbond dan niet in-vivo getest?

Nadat we de HDRS-resultaten hadden ontvangen, hebben we aangegeven dat deze methode vaak grote afwijkingen laat zien bij  minerale zonnebrand. Een paar dagen later kregen we ook de in-vivo uitslag binnen via de mail, die waren volgens de Consumentenbond net binnengekomen.. (Let op; we kregen de uitslag zoals je die hieronder ziet, in een excel bestand, en dus niet de data of rapporten)

Bij SPF-tests is het gebruikelijk dat er eerst een in-vitro methode wordt gebruikt (meestal alleen wel een gevalideerde). Een in-vitro test is namelijk bedoeld als voorspelling, zodat je daarna veilig kunt testen op echte mensen. Het is goedkoper en sneller dan in-vivo tests, want die zijn prijzig en duren enkele weken. Je wil dus eerst weten of een product ook echt goed genoeg is, voordat je overstapt op zo’n dure methode. De HDRS-methode wordt nu onderzocht als vervanging van in-vivo tests, maar zo ver is het nog lang niet, want de methode is nog lang niet altijd betrouwbaar voor alle soorten zonnebrand en is daardoor dus ook nog niet gevalideerd voor minerale zonnebrand.

Door de HDRS-methode te gebruiken als voorspelling, staat minerale zonnebrand bij de Consumentenbond eigenlijk meteen al achter op traditionele zonnebrand. Omdat deze testmethode niet gevalideerd is en vaak afwijkingen veroorzaakt bij minerale zonnebrand, is de kans dus vrij groot dat er ook nog een in-vivo test gedaan moet worden omdat de zonnebrand niet goed uit de HDRS-test komt. Hierdoor is de kans op het niet doorstaan van de test in het algemeen ook groter.

Hoe zit dat dan? Want als ze vervolgens in-vivo hebben getest, is dat toch genoeg?

Experts en mensen uit de industrie weten dat SPF-tests, inclusief de in-vivo methode, behoorlijk ingewikkeld zijn. In een brief aan de Consumentenbond in 2020 stelde de Nederlandse Cosmetica Vereniging: "De huidige methode is goed, maar niet perfect." Ze benadrukten dat er aanzienlijke variatie kan zijn in resultaten vanwege de complexiteit van de menselijke huid, verschillende huidtypes en het aanbrengen van anti-zonnebrandcrème.

Daarnaast zijn er drie succesvolle onafhankelijke testresultaten, waaronder één van de NVWA, tegenover één negatief resultaat, die van de Consumentenbond. En dat is wel opvallend natuurlijk. Als een testmethode niet perfect is, en er zijn meerdere tests uitgevoerd waarvan één resultaat anders is dan de rest, dan kun je er vanuit gaan dat die drie andere resultaten dichter bij de waarheid zitten. De kans is dan groter dat de uitslag van die ene test niet klopt, en niet de uitslag van de andere drie testen. 

Wat ons dan ook verbaast, is de stelligheid van de Consumentenbond over de juistheid van hun resultaten, terwijl er zulke grote verschillen zijn tussen de testresultaten.. Experts zijn het erover eens dat afwijkingen kunnen optreden, zelfs met de beste bedoelingen. En daarom zullen wij ook altijd twijfelen als iemand kritisch is op ons onderzoek. Dat is ook de reden dat we, toen we de resultaten van de Consumentenbond kregen, alles goed gecontroleerd hebben, alle experts om advies hebben gevraagd en ons product opnieuw uitvoerig hebben getest. We nemen liever het zekere voor het onzekere. Gelukkig met succes.

We hadden eigenlijk wel verwacht dat een organisatie die opkomt voor de belangen van consumenten en zulke krachtige uitspraken doet, zoals 'afrader', minstens even nauwkeurig zou zijn. 

Waarom is het belangrijk om de rapporten te delen en wat voegt dit toe?

Het lijkt ons meer dan logisch dat als je iets zegt, je ook laat zien waar dat op is gebaseerd. Om die reden delen wij ook al onze testresultaten. Wij geloven in transparantie. Helemaal bij onderzoek: hierbij moet je kunnen laten zien hoe je tot een bepaalde conclusie bent gekomen. Tot nu toe hebben we alleen inzicht gekregen in de uiteindelijk gemeten SPF-score en de gebruikte methoden. SPF-tests, vooral de in-vivo methode volgens de ISO24444:2019 standaard, zijn bekend als complex, waarbij de resultaten mogelijk kunnen afwijken.. Daarom is het delen van testresultaten van groot belang. Dit stelt ons in staat om eventuele afwijkingen te onderzoeken en te verklaren.

Wil je meer weten over waarom het zo belangrijk is om rapporten te delen? We schreven hier een blog over om het in details uit te leggen.

De Consumentenbond zegt dat er wel contact is geweest tussen jullie? Hoe zit het nou precies? 

Voor ons is er echt een groot verschil tussen contact hebben en echt in gesprek gaan. Dat laatste is wat we eigenlijk wilden. Sinds begin mei 2023, toen de resultaten met ons en de rest van de wereld werden gedeeld, hebben we flink wat tijd en moeite gestoken in het opbouwen van dat contact. Maar eerlijk gezegd is er nooit echt een diepgaand gesprek geweest. Al ons contact hebben we netjes bijgehouden in onze tijdlijn, omdat we best trots zijn op de moeite die we hebben gedaan! Het klopt, in februari 2024 werden Jochem en Sjoerd eindelijk uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek op het kantoor van de Consumentenbond. Maar zelfs daar zijn we niet veel verder gekomen.

Vanaf het allereerste begin heeft de Consumentenbond vastgehouden aan hetzelfde standpunt: ze zijn overtuigd van hun resultaten, willen het rapport niet delen en vinden een diepgaand gesprek hierover niet echt nodig. Dit staat zelfs letterlijk in een e-mail die CEO Sandra Molenaar op haar LinkedIn-profiel heeft gedeeld, maar helaas weer heeft verwijderd. Het lijkt erop dat hun conclusies al vanaf het begin vaststonden. Hoewel ze beweren hun testresultaten te hebben gedeeld, hebben ze ons alleen een e-mail gestuurd met de uiteindelijke uitslag, niet het hele rapport. Zoals eerder uitgelegd, is dat niet genoeg om uit te zoeken hoe onze resultaten zo van elkaar kunnen verschillen.

Een gesprek betekent voor ons een echte uitwisseling van informatie, het stellen van vragen en samen streven naar begrip en een oplossing. Dus ja, er is contact geweest, maar er heeft geen echt gesprek plaatsgevonden, en daar lopen we vast. Het is super belangrijk om te benadrukken dat we nog steeds open staan voor een goed gesprek!