Neonatologie, wat is dat? Wij vroegen verpleegkundige Vronie alles over deze bijzondere afdeling

Neonatologie, een moeilijk woord (wij hebben flink geoefend ;)), maar waar staat dat nou precies voor? De afdeling neonatologie vangt baby’s op die te vroeg geboren (prematuur) zijn en dus extra zorg nodig hebben, maar ook baby’s die op tijd zijn geboren met wat opstartproblemen, zoals Vronie het noemt. Bij opstartproblemen kun je denken aan baby’s die bijvoorbeeld te weinig zuurstof hebben gekregen tijdens de bevalling of die geelzien nadat ze geboren zijn. De afdeling Geboortezorg (verloskunde en neonatologie) van het St. Antonius Ziekenhuis heeft geen NICU (IC-afdeling voor baby’s), bevallingen voor de 32 weken termijn vinden hier dus niet plaats.

Stel je baby wordt prematuur of met gezondheidsproblemen geboren. Wat gebeurt er dan allemaal?

“Als een baby echt veel te vroeg geboren is (voor de 32 weken) dan worden ze niet in dit ziekenhuis geboren, maar in een ziekenhuis met een IC. Vanaf 30 weken kunnen ze dan overgeplaatst worden naar deze afdeling, ze moeten dan minimaal 1.000 gram wegen. We heten het gezin natuurlijk als eerste welkom op de afdeling. Daarna leggen we ook uit hoe alles hier gaat en ingedeeld is. Wij werken via de Family Centered Care methode. Dit betekent dat de ouders de leiding hebben bij ons. Wij zijn alleen de ogen en oren voor de artsen en ondersteunen de ouders waar nodig is, eigenlijk doen we het dus echt samen met de ouders. Ze krijgen een eigen kamer en als wij binnenkomen stappen we dus echt hun wereld in.”

“Het is een beetje afhankelijk van het traject waarin ouders zitten. Als het kind voor de 32 weken op een IC is geboren en wordt overgeplaatst, is dat een heel lang traject. We geven ze vaak ook de mogelijkheid om thuis te gaan slapen. Als de baby hier is geboren, blijven de ouders vaak ook slapen. Als er nog andere kinderen in het gezin zijn of er staan afspraken gepland, gaan ouders vaak ook een nachtje thuis slapen of overdag even naar huis. We zijn daar heel flexibel in en denken graag mee met de ouders. En we begeleiden de ouders bij de zorg (en het leren zorgen voor) een kindje dat prematuur of met opstartproblemen is geboren.”

Dus jullie vangen niet alleen premature baby’s en hun ouders op?

“Nee, dat klopt. Wij helpen ook baby’s die opstartproblemen hebben. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat er complicaties zijn geweest tijdens de bevalling, zoals een zuurstoftekort. Er zijn ook baby’s die moeite hebben om het vocht uit hun longen te krijgen na de geboorte. We kunnen deze kinderen ondersteuning bieden door een kapje op hun neus te zetten waarmee extra druk in de longen wordt gecreëerd en dat houdt de longen goed open; dit heet CPAP.”

“Soms worden kinderen ook geboren en zien ze een beetje geel. Dan hebben ze een hoog bilirubinegehalte. Bilirubine komt vrij wanneer er rode bloedcellen worden afgebroken. Normaal gesproken filtert de lever dit uit het bloed, maar door de overvloed van afvalstoffen na de geboorte kan de lever het niet altijd goed bijhouden. Wij zetten dan fototherapie in, wat helpt om het stofje af te breken.”

“Baby’s die geboren worden voor de 35 weken worden hier standaard met een monitor in de gaten gehouden. Mijn collega’s en ik zijn allemaal aan elkaar gekoppeld, dus we kunnen alles 24 uur per dag monitoren. Verder is het vooral belangrijk om te kijken waar elk kindje behoefte aan heeft, bijvoorbeeld sondevoeding. Als een kind een syndroom heeft, zoals downsyndroom, kan de bevalling gewoon hier plaatsvinden. Maar baby’s die bijvoorbeeld hartproblemen hebben, kunnen wij op deze afdeling niet helpen. Dus als wij een baby niet genoeg zorg kunnen bieden, wordt deze overgeplaatst naar een ziekenhuis met een IC-afdeling voor pasgeborenen (NICU).”

Eerder vertelde je over Family Centered Care, kun je meer vertellen hoe de zorg precies wordt verdeeld tussen ouders en verpleegkundigen?

“Elke kamer heeft een bord. Alle gegevens van het kind, alle afspraken en alle voedingstijden staan hier op. De ouders hebben samen met de artsen de leiding. We proberen alles te doen binnen de suite waar de ouders bij zijn en betrekken de ouders bij de verzorging van de baby. Artsen komen vaak maar één keer per dag langs. In de middag of avond worden er lange termijn gesprekken gevoerd, dus hoe zien dingen eruit voor de toekomst, wat kunnen ze van ons verwachten en hoe lang zal de opname naar verwachting nog duren? Verder zijn wij als verpleegkundigen verantwoordelijk voor de baby, samen met de ouders. En we zijn ook de oren en ogen voor de artsen. We pikken natuurlijk veel op tijdens onze bezoekjes. Als wij vragen of twijfels hebben over de gezondheid van het kind dan bespreken we dit met de artsen.”

Een baby op deze afdeling brengt natuurlijk ook een hoop zorgen met zich mee, hoe ondersteunen jullie de ouders hierin?

“Het belangrijkste is om contact te leggen met de ouders: kijken hoe het met ze gaat en hoe we ze het beste kunnen ondersteunen. We hebben hier ook maatschappelijk werkers rondlopen. Die ondersteunen ouders bij problemen waar ze tegenaan lopen, bijvoorbeeld werk of verlof.”

“Het is natuurlijk ook emotioneel heel zwaar. Er wordt vaak gedacht dat rouwen iets is wat gebeurt wanneer iemand overlijdt of wanneer je iemand moet missen, maar soms rouwen ouders ook omdat er geen volledige zwangerschap is geweest bij een vroeggeboorte. Je merkt dat de behoefte om daarover te praten gewoon heel hoog is, dus daarin spelen wij als verpleegkundigen (naast maatschappelijk werker) ook een belangrijke rol. Wekelijks wordt er door de artsen ook een familiegesprek gevoerd en op die manier houden we de lijnen onderling dus heel kort.”

“Het mooiste aan mijn werk vind ik dan ook de dankbaarheid van ouders. Als ze dan weggaan met een glimlach voel ik me zo voldaan. Of wanneer iemand een traan laat omdat ze voor de eerste keer met hun kindje mogen buidelen. Het is ook altijd zo leuk wanneer ouders na een paar maanden terugkomen of een kaartje sturen om ons te laten zien hoe hard hun kleine is gegroeid. Het zijn echt de kleine dingen. De lijn tussen leven en dood is hier soms zo dun en dat zorgt natuurlijk ook voor moeilijke momenten waarop je je tranen moet wegslikken. Maar uiteindelijk weet je waar je het allemaal voor doet.”

Hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit voor jou?

“We werken eigenlijk echt van voeding naar voeding. Sommige kinderen hebben wel 12 voedingen per dag, dus elke 2 uur. En wanneer ze boven de 1800 gram zijn, gaan ze naar 8 voedingen per dag. Maar zoals je kunt begrijpen vraagt dat best wel wat planning. Tussen de voedingen door zijn we vooral veel bezig met documenteren. Tijdens de dagdienst komen artsen ‘s ochtends dus langs bij de ouders, de baby’s gaan in bad, de fysio’s komen langs en er worden allerlei onderzoeken gedaan. Dit alles vindt plaats op de suite van de baby en ouders. Tijdens de nachtdiensten proberen we ouders natuurlijk zo veel mogelijk te laten slapen zodat ze overdag goed kunnen deelnemen aan de zorgtaken. Overdag komen er veel mensen langs en soms krijgen ze ook familiebezoek. Daarom proberen we om de avonden rustig te houden. Ook zodat ze wat quality-time hebben met het gezin.”

“Over bezoek gesproken, hier zijn we vaak wel voorzichtig mee. Vooral mensen die verkouden zijn. We zijn geen IC, waarbij alle kinderen in een zaal liggen, dan zijn ze natuurlijk wel iets kwetsbaarder. Door de privé suites is het makkelijker om bezoek te ontvangen, dus broertjes en zusjes en ander bezoek komt weleens lang. Dat is vaak wel heel leuk omdat dit voor de meeste mensen dan de eerste keer is dat ze de baby zien. Maar wel met mate dus. Een prematuur kind heeft een verstoorde prikkelverwerking, waardoor te veel prikkels ook negatieve gevolgen kunnen hebben voor de baby.”

Wat wil je meegeven aan verwachtende ouders, stel zij komen bij jou op de afdeling terecht?

Verlies elkaar niet uit het oog en pak je momenten samen. Ga samen lunchen of wandelen, want wij zijn er voor je kind. Deze momenten worden vaak overgeslagen terwijl we zien dat wanneer ouders er wel even samen tussenuit gaan ze zo anders terugkomen van zo’n moment. Je wordt hier echt geleefd en daar moet je soms even uitstappen. 

Een andere belangrijke tip: maak overal foto’s van! Er zijn zoveel kleine momenten die heel waardevol zijn maar die je later misschien vergeet.