Nano versus non-nano deeltjes in zonbescherming

Wat zijn nano-deeltjes? Dit zijn ieniemienie stoffen die je niet met het blote oog kunt zien. Ze zijn een miljardste van een meter, écht heel klein dus. Zo klein zijn heeft z’n voordelen: het mengt namelijk makkelijk met andere stoffen. Zo smeert je zonnebrandcrème of -lotion makkelijk uit en je ziet dat je bruin wordt.

Non-nanodeeltjes zijn een stuk groter, wat weer als voordeel heeft dat de deeltjes in je zonnebrand je huidlaag niet kunnen binnendringen.

Nano-deeltjes in zonbescherming Nanotechnologie wordt vaak toegepast in zonbescherming. Om te begrijpen hoe dit precies werkt, moet je eerst weten wat voor verschillende soorten UV-filters er in zonbescherming worden gebruikt. De een is de andere namelijk niet. Er zijn zoveel verschillende soorten, bijvoorbeeld non-minerale filters, zoals oxybenzone, octinoxaat en minerale filters, zoals titaniumdioxide en zinkoxide. En minerale filters heb je met nanodeeltjes en non-nanodeeltjes.

Non-minerale vs minerale filters Non-minerale filters (soms ook chemische filters genoemd) trekken in je huid en daar worden de UV-stralingen geabsorbeerd. De huidreactie die daardoor ontstaat zorgt voor de zonbescherming. Het nadeel van non-minerale filters is dat deze huidreactie ook juist een allergische reactie kan worden. Non-minerale UV-filters zijn synthetische moleculen die nog veel kleiner zijn dan nano-partikels. Minerale filters daarentegen laten een laagje achter op je huid, als een soort kleine spiegeltjes, waardoor de zonnestraling dus op de huid wordt weerkaatst. De kans op een huidreactie is minimaal bij een natuurlijke filter en daarmee is de huid direct beschermd. Nadeel is wel dat ze vaak een witte waas achterlaten op de huid.

Hoe zit het met die nanodeeltjes in UV-filters? Om die witte waas bij minerale filters te voorkomen hebben ze wat slims bedacht: de zink- en titaniumdeeltjes zó klein maken, dat je geen Casper het Spookje meer wordt. Nanodeeltjes zijn namelijk zo klein dat ze doorzichtig lijken te zijn, en tegelijk UV-straling te weerkaatsen. Als nanodeeltje laat een minerale filter nog nauwelijks een witte laag achter.

Het nadeel van deze minuscule deeltjes is dat ze ook zo klein zijn dat ze in de opperhuid opgenomen kunnen worden. De deeltjes kunnen zich zo verplaatsen in de bloedbaan en door het lichaam opgenomen worden. Wie dat liever niet heeft, kan kiezen voor non-nano. Die zijn stukken groter en blijven liggen op de huid. Op die manier vormen ze een laag op de huid en trekken ze niet je huid in.

Beter voor de oceaan Met het nemen van een zomerse duik, laat je zonnebrandcrème achter in de zee. Zo belandt er jaarlijks meer dan 14.000 ton zonnebrand in de zee door onze zomerse duiken. Say what?! Dat betekent dat er op die manier dus ook nanodeeltjes in de zee verdwijnen, wat zo z'n impact heeft op het zeeleven zoals het koraal. Nanodeeltjes worden net zoals onze eigen huid ook opgenomen door het koraal. De effecten hiervan zijn nog niet bekend, maar we weten dat zonnebrandcrème een grote rol speelt bij koraalverbleking en koraalsterfte.

Helaas kunnen we niet voorkomen dat zonnebrand in de oceanen terecht komt. We kunnen wél kiezen voor een zonnebrand die in ieder geval geen schadelijk effect heeft op het leven in zee. Zo kan je ingrediënten zoals oxybenzone en octinoxaat beter vermijden. Ook nano zinkoxide en titaniumoxide schijnen niet zo best te zijn voor het onderwaterleven. Zij kunnen door koraal en plankton worden geabsorbeerd, wat tot veranderingen in hun biologische cyclus kan leiden. Non-nano zinkoxide daarentegen blijven liggen op de oppervlakte van het koraal en mengen zich wat beter in het zeewater. Omdat zink van nature in water zit, lost het ook makkelijker op. Als we nu allemaal gaan smeren met non-nano zinkoxide, zou de zinkconcentratie in het water natuurlijk kunnen toenemen. Maar zelfs in dit scenario, is dit een stuk minder schadelijk dan smeren met een chemisch of nano filter.

Oké, dus… Je hebt dus twee soorten filters: non-mineraal en minerale filters. Non-minerale filters zijn moleculen die zó klein dat ze de huid kunnen binnendringen. De huidreactie die hierbij ontstaat zorgt voor bescherming. Er is twijfel over de veiligheid van nanodeeltjes in het algemeen en niet alleen in zonnebrandcrèmes. Want hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het risico dat de deeltjes in je lichaam worden opgenomen. Dit hangt wel van de hoeveelheid en de manier waarop de nanodeeltjes in de zonnebrandcrème worden gebruikt.

Minerale filters heb je zowel in nano als in non-nano. Nano minerale filters hebben als voordeel dat het geen witte waas achterlaat, maar trekken wel de opperhuid laag in. Non-nano minerale filters zijn stukken groter en vormen een laag op de huid die ervoor zorgen dat je beschermd bent. Daarnaast maak je het zeeleven ook blij met non-nano minerale filters. Op zoek naar non-nano minerale zonbescherming? Wij hebben wel een paar suggesties :-).

Wist je dat? Wist je dat zonnebrandsprays met nanodeeltjes verboden zijn in Europa? Dit komt omdat je tijdens het sprayen nanodeeltjes kan inademen en longen erg kwetsbaar hiervoor zijn. Sprays zijn dus altijd met non-nanodeeltjes, want deze deeltjes zijn zwaarder en blijven minder lang in de lucht zweven, waardoor je dit niet inademt.